Zeytinyağının Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Zeytinyağının lezzeti inanılmaz ancak zeytinyağının sağlığa faydaları da bu yağı tüketmemiz için bize çok önemli nedenler sunuyor. Zeytinyağı, Antik Yunan ve Romalılara kadar uzanan binlerce yıldır Akdeniz kültürlerinin vazgeçilmezi olmuştur. Hatta günümüzde de Akdeniz bölgesindeki en popüler yemeklik yağ olmaya devam etmektedir. Aslında, beslenme uzmanları Akdeniz havzasının en uzun yaşayan nüfuslardan bazılarına ev sahipliği yaptığına inanıyor. Çünkü burada yaşayan insanların günlük beslenme düzenleri zeytinyağı ve yağlı balık gibi besinlerden zengin.
Diğer yemeklik yağlarla karşılaştırıldığında, natürel sızma zeytinyağının, içerisinde bulunan güçlü polifenol bileşikleri ve tüm çeşitlerinde bulunan yüksek oranda tekli doymamış yağ asitleri sayesinde kronik ve dejeneratif hastalıklara karşı korunmada olumlu etkileri bulunuyor. Sonuç olarak, zeytinyağı tüketimi, kolesterol seviyelerini dengelemeden daha iyi ruh haline ve daha güçlü kemiklere kadar her şeyle ilişkilendirilmiştir.
İşte Araştırma Destekli Zeytinyağının Sağlığa Faydaları
Zeytinyağı denince hemen aklıma lezzeti gelir. Ancak hiç kuşkusuz zeytinyağının sağlığa faydaları da gerçekten hem sayısız hem de hayatımızın çok kritik noktalarında çok önemli rol oynuyor. Dilerseniz şimdi hemen zeytinyağının sağlığa faydalarına hemen göz atalım.
1. Zeytinyağı Polifenoller Açısından Zengin Bir Yağdır
Zeytinyağının sağlığa faydaları arasında bir numara hiç kuşkusuz zeytinyağının içerdiği fenolik bileşenler. Natürel sızma zeytinyağı, meyveler, sebzeler ve zeytin gibi bitkisel gıdalarda bulunan antioksidan özelliklere sahip doğal biyoaktif bileşikler olan polifenoller açısından zengin bir kaynaktır. Polifenoller sağlığımız açısından önemlidir. Çünkü oksidatif stresle (vücutta lipitlere, proteinlere ve DNA'ya kalp hastalığı, kanser, diyabet ve bunamaya sebep olacak şekilde zarar veren bir stres türü) mücadelede destek olurlar. Zeytinyağında 36 çeşit polifenol bulunur. Bunlardan 2 tanesi özellikle öne çıkar. Bunlar antioksidan, anti-enflamatuar, kanserle savaşta olumlu etkileri olan ve antimikrobiyal özelliklere sahip olan hidroksitirozol ve oleokantaldır.
2. Zeytinyağı kalp sağlığını destekler.
Zeytinyağının sağlığa faydaları denince aklımıza gelen ilk faydası ise kalp sağlığı için faydalı olmasıdır. Hiçbir bitkisel yağda kolestrol bulunmaz. Kolestrol, hayvansal gıdalarda ve hayvansal yağlarda bulunur. Kalp damar hastalıklarının riskini arttıran kandaki kolestrol seviyesi, sıvı bitkisel yağ tüketmekle artış göstermemektedir.
Vücudumuzdaki kolestrol kanda iki taşıyıcıya bağlanarak dolaşır. Biri düşük yoğunluklu (LDL), diğeri yüksek yoğunluklu taşıyıcıdır (HDL). LDL, kolestrolü kanda ve dokularda dolaştırır ve kanda birikmesine neden olur. HDL ise kolestrolü kandan veya dokulardan alır karaciğere getirir ve orada safra asitleri yapımında kullanılmasını sağlar. Bu nedenle kandaki kolestrol seviyesi tek başına anlam ifade etmez. İyi Kolestrol olarak tanımlanan HDL’nin ve kötü kolestrol olarak ifade edilen LDL’nin miktarları önemlidir. Zeytinyağı, içerdiği tekli doymamış oleik yağ asidi (tüm zeytinyağı türlerinde en bol bulunan tekli doymamış yağ asidi) sayesinde, LDL’yi (kötü kolestrol) azaltmaya ve HDL’yi (iyi kolestrol) arttırmaya yardımcı olur.
PREDIMED çalışmasında, günde 4 yemek kaşığı natürel sızma zeytinyağından fazla içeren Akdeniz tarzı bir diyetle beslenen kişilerin kardiyovasküler hastalık geliştirme riski daha düşüktü ve kalp krizi, felç ve kalp hastalığından ölüm risklerinin toplamı, düşük yağlı bir diyetle beslenen kişilere göre yaklaşık %30 daha düşüktü. Natürel sızma zeytinyağı, düşük kan basıncı ile de ilişkilendirilmiştir (Kaynak). Zeytinyağının içerisinde bulunan oleik asit ve çeşitli polifenoller, enflamasyonu ve oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olurlar.
Ancak zeytinyağının sağlığa faydalarından yararlanmak için günde 4 yemek kaşığı zeytinyağından fazlasını tüketmek zorunda değilsiniz. Aslında, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), doymuş yağ oranı daha yüksek yağların yerini alması ve bir günde yediğiniz toplam kalori miktarını artırmaması koşuluyla, zeytinyağı da dahil olmak üzere oleik asit bakımından zengin yağlardan 1 ½ yemek kaşığı tüketmenin koroner kalp hastalığı riskini azaltabileceği iddiasını destekleyen güvenilir kanıtlar olduğunu söylüyor. (Kaynak)
3. Zeytinyağı bazı kanserlerin riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Hiçbir gıda kanserin önlenmesi için sihirli bir değnek olmasa da, zeytinyağı tüketimi Akdeniz ülkelerinde kanser oranlarının daha düşük olmasının bir nedeni olabilir (Kaynak). 2020 yılında yapılan bilimsel bir çalışmaya göre, natürel sızma zeytinyağının bağırsak bakterilerinde kolorektal kanserin önlenmesiyle ilişkili değişiklikleri tetiklediğini göstermektedir (Kaynak). Ayrıca önceki araştırmalar, en çok zeytinyağı yiyen kadınların kolon kanseri ve meme kanseri riskinin daha düşük olduğunu göstermiştir. Zeytinyağının içerdiği oleik asit, hidroksitirosol, oleokantal, fitosteroller ve skualen gibi çeşitli bileşenleri kanser karşıtı özellikler göstermiştir.
4. Zeytinyağı sağlıklı hafıza ve beyin fonksiyonlarını desteklemeye yardımcı olur
Oksidatif stres, Alzheimer hastalığı da dahil olmak üzere nörodejeneratif hastalıkların ilerlemesinde rol oynar. 2019 yılında hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmada, oleokantal bakımından zengin zeytinyağının sağlıklı kan ve beyin bariyeri işlevini geri kazanmaya yardımcı olduğu ve Alzheimer'ın ilerlemesini yavaşlatabilecek şekilde nöro-enflamasyonu azalttığı bulunmuştur. (Kaynak)
5. Zeytinyağı sağlıklı zihinsel görünümü ve ruh halini destekler.
Zeytinyağının sağlığa faydaları arasında en şaşırtıcı olanlardan bir tanesi de kesinlikle ruh halini desteklemeye yardımcı olması. Zeytinyağının içerdiği bileşikler, ruh halinizi de yükseltmeye yardımcı olabilir. Aslında, 2010, 2017 ve 2019 yıllarında yapılan bilimsel çalışmaların tümü, Akdeniz tarzı diyetlerin aslında depresyon tedavisine yardımcı olabileceğini öne süren artan bir araştırma grubunu desteklemektedir.
6. Zeytinyağının ağrı ve iltihapla mücadele etmede olumlu etkileri vardır
Birincisi, tekli doymamış yağların, romatoid artrit gibi durumlarda yükselen enflamatuar bir belirteç olan C-reaktif protein seviyelerini düşürdüğü gösterilmiştir (Kaynak) Natürel sızma zeytinyağı ayrıca anti-enflamatuar özellikler gösteren oleocanthal adında polifenolü içerir (Kaynak).
7. Zeytinyağı kemik sağlığını ve gücünü artırmaya destek olabilir.
Zeytinyağının sağlığa faydaları gerçekten saymakla bitmez. Önemlilerinden bir tanesi de zeytinyağının kemik sağlığını desteklemeye yardımcı olması. 2018 yılında yapılan bir çalışma, en fazla zeytinyağı tüketen kadın deneklerin, ilgili kadınların kemik sağlığını desteklemeye yardımcı olan kalsiyum ve D vitamini alımları hesaba katıldıktan sonra bile geçerli olan sonuçlara göre, kemik yoğunluğunun arttığını ortaya koydu.
8. Zeytinyağının sindirim sisteminin üzerinde olumlu etkileri vardır
Zeytinyağının sağlığa faydaları arasında en önemlilerinden bir tanesi de sindirim sistemimiz üzerindeki olumlu etkileri. Zeytinyağı midenin hareketlerini yavaşlatarak midedeki gıdaların ince bağırsağa daha yavaş geçmesini, böylece daha uzun süre tokluk hissi duymamızı sağlar. En önemlisi, bu durumda gıdaların içerisindeki faydalı bileşiklerin ince bağırsaktan daha iyi emilmeleri için yeterli zamanın sağlanmasıdır.
9. Zeytinyağı sağlıklı bir bağışıklık sistemini destekler.
Kış ayları yaklaşıyor. Grip salgınları da başlayacak. Sağlıklı bir bağışıklık sistemine sahip olmak özellikle bu aylarda çok önemlidir. Sağlıklı yağlar aynı zamanda bağışıklık sistemimizi de güçlendirmeye yardımcı olurlar. Birçok hastalığa neden olan ve vücudumuzda bulunan serbest radikallerin birikimi sonucu, hücre tahribi ile gerçekleşen bir çok kronik ve dejeneratif hastalığın oluşum riski artar. Zeytinyağında bulunan E vitamini ve fenolik bileşikler antioksidan aktiviteleri sayesinde serbest radikalleri etkisiz hale getirmede olumlu etkileri vardır.
2015 yılında yapılan bir çalışma, her gün 3 yemek kaşığı natürel sızma zeytinyağı tüketmenin, yabancı istilacılara saldıran bağışıklık hücreleri olan T-hücrelerinin daha fazla büyümesi ve aktivasyonu ile ilişkili olduğunu buldu (Kaynak). Öte yandan, aynı miktarlarda mısırözü yağı, tereyağı veya soya fasulyesi yağı tüketmenin bu faydalara sahip olmadığı görülmüştür. Natürel sızma zeytinyağı içerisindeki bulunan fenolik bileşikler ve tekli doymamış yağ asitleri bunun nedeni olabilir.
10. Zeytinyağı kan şekerini dengelemeye ve diyabeti önlemeye yardımcı olabilir.
Zeytinyağının sağlığa faydaları bahsederken, sağlıklı yağlar ve özellikle zeytinyağı tip 2 diyabeti önlemeye veya yönetmeye çalışan herkes için önemli bir diyet bileşenidir. Zeytinyağı Tip 2 diyabet riskinin azalmasına yardımcı olur. İnsülin direncini azaltmaya, iyi kolestrol olan LDL’yi yükseltmeye ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olması bu anlamda önemlidir.
2017 yılında yapılan bir çalışmada, en çok zeytinyağı yiyen kişilerin açlık kan şekerinin daha düşük olduğu ve diyabet geliştirme riskinin %16 azaldığı görülmüştür (Kaynak).
11. Zeytinyağı kilo vermenize yardımcı olabilir.
Zeytinyağı kan şekeri seviyelerini sabit tutmaya yardımcı olduğundan, aşırı yeme ve kilo alımına yol açabilecek istekleri azaltmaya yardımcı olabilir. 2018 yılında yapılan bir araştırma, sabah öğünlerine 1 yemek kaşığı natürel sızma zeytinyağı ekleyen aşırı kilolu kadınların, kahvaltılarına soya fasulyesi yağı ekleyen kadınlara kıyasla daha fazla vücut yağı kaybettiğini ve kan basıncında daha büyük bir düşüş olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca başka araştırmalar, Akdeniz diyeti bağlamında yüksek zeytinyağı tüketiminin kilo alımına neden olmadığını göstermiştir.
Tabii ki, zeytinyağı hala kalori açısından yoğun bir besindir. Bu nedenle diyetinizi belirlerken zeytinyağı tüketimi hakkında mutlaka diyetisyeninize danışın. Onun da uygun görmesi durumunda, natürel sızma zeytinyağını diyetinizdeki daha az sağlıklı yağların yerine kullanabilirsiniz.
12. Zeytinyağı yemek pişirebileceğiniz en sağlıklı yağlar arasındadır.
Yaygın inanışın aksine, natürel sızma zeytinyağı aslında 180⁰C ila 210⁰C arasında orta ila yüksek bir duman noktasına sahiptir. Ancak yemeğiniz için kullanacağınız yağı seçerken, yağın dumanlanma noktası tek kriteriniz olmamalı. Zira 2018 yılında yapılan bir araştırma, natürel sızma zeytinyağının en dengeli yemeklik yağ olduğunu ve yüksek dumanlanma noktasına sahip yağlara göre ısıtılınca bozulmaya daha iyi direnç gösterdiğini ortaya koymaktadır. Bu da natürel sızma zeytinyağını soteleme, tavada kızartma, fırınlama ve hatta kızartma için kullanabileceğiniz anlamına geliyor. Isıya dayanıklı tekli doymamış yağ asitlerinin ve polifenollerin bolluğu sayesinde zeytinyağı, ısının neden olduğu oksidatif strese karşı koymaya ve serbest radikaller gibi sağlıksız bileşiklerin oluşumunu yavaşlatmaya yardımcı olur. Peki zeytinyağını bir yemeklik yağ olarak gerçekten farklı kılan nedir? 2015 yılında yapılan bir çalışmada domates, patlıcan ve balkabağı gibi sebzelerin natürel sızma zeytinyağında pişirilmesinin bu sebzelerin antioksidan içeriğini artırdığı bulunmuştur.
Sonuç olarak, zeytinyağı inanılmaz derecede besleyicidir. Bir yandan yemeklerinize inanılmaz bir lezzet katar. Aynı zamanda damak tadı açısından bu kadar leziz olan zeytinyağının sağlığa faydaları da saymakla bitmez. Dünyada son derece popüler olan Akdeniz tipi beslenmenin ve bizim ülkemizdeki Ege mutfağı efsanesi de bunların kanıtıdır.
Ayvada Ayvalık Soğuk Sıkım Natürel Sızma Zeytinyağı ile Ayvalık Zeytinyağının Keyfine Varın
Ayvalık'ın bereketli topraklarından toplanan, hasadın ilk zeytinlerinin mahsulü olan %100 Doğal ve katkısız Ayvada Ayvalık Soğuk Sıkım Natürel Sızma Zeytinyağı, ailenin kendi üretim tesisinde hiç bekletilmeden soğuk sıkımla sıkılarak elde ediliyor. Yine kendi tesislerinde otomatik dolum makinesinden el değmeden, hijyenik ortamda ambalajlanıyor. Ayvada Ayvalık Soğuk Sıkım Natürel Sızma Zeytinyağının üretiminde kullanılan zeytinler, 4 kuşaktır sadece ailenin kendisinin baktığı zeytinliklerdeki en iyi Ayvalık zeytinlerinden geliyorlar. Bölgenin ilk ISO 22000 sertifikasını alarak yine alanında öncülük eden, ISO 9001 sertifikası ile güven veren, İyi Tarım Uygulamaları sertifikası ile üretimini tescilleyen marka, Ayvalık'ın çok meşhur ve lezzetli binlerce yıllık zeytinlerinin mucizesini evlerinize getiriyor. Ekstra saf zeytinyağının mucizelerini siz de keşfedebilir; evinizde, bakımınızda, yemeklerinizde hakiki sızma Ayvada Ayvalık Soğuk Sıkım Natürel Sızma Zeytinyağı’nı kullanabilirsiniz.
Önemli Not: Unutmayın, her gün tüm besin öğeleri yönünden dengeli beslenmediğiniz ve düzenli olarak egzersiz yapmadığınız takdirde, zeytinyağı tüketiminin tek başına size herhangi bir katkısı olmayacaktır. Vücudunuzu korumanın en doğru yolu, detaylı tetkikler ve uzman tavsiyesiyle size özel hazırlanacak beslenme ve egzersiz programlarını takip uygulamaktır.
*Bu sayfada yer alan bilgiler, doktor veya beslenme uzmanınızın vereceği bilgilerin yerine geçmemelidir. Herhangi bir diyet programına veya takviye amaçlı doğal gıda tüketimine başlamadan önce mutlaka gerekli testleri yaptırmalı ve diyetisyen ya da doktorunuza mutlaka danışmalısınız.